Kiến thức đầu tư 25.05.2023
Lạm phát là gì? Nhà đầu tư đã hiểu đúng về lạm phát?
1. Lạm phát là gì?
Trong kinh tế học, thuật ngữ “lạm phát” được dùng để chỉ sự tăng lên theo thời gian của mức giá chung hầu hết các hàng hoá và dịch vụ so với 2 thời điểm khác nhau. Khi giá trị của hàng hoá và dịch vụ tăng lên, đồng nghĩa với sức mua của đồng tiền giảm đi, và với cùng một số tiền nhất định, người ta chỉ có thể mua được số lượng hàng hoá ít hơn so với thời điểm trước. Do đó, tình trạng lạm phát được đánh giá bằng cách so sánh giá cả của hai loại hàng hoá vào hai thời điểm khác nhau, với giả thiết chất lượng hàng hoá không thay đổi.
Ví dụ: Trước đây bạn đi siêu thị mua các mặt hàng thiết yếu như gạo, thịt, rau, … tổng chi phí cho 1 lần chi tiêu là 100.000 đồng, bây giờ cũng những mặt hàng đó nhưng giá đã tăng lên 200.000 đồng. Mức tăng giá này có thể do nhiều yếu tố như tăng giá nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển, chi phí lao động hoặc áp lực từ cung và cầu trên thị trường. Như vậy, người tiêu dùng sẽ cảm nhận rõ ảnh hưởng của lạm phát khi phải chi nhiều hơn để mua các mặt hàng thiết yếu đó so với trước đây
2. Lạm phát được đo lường như thế nào?
Có một số phương pháp chính để tính toán chỉ số lạm phát, nhưng phương pháp phổ biến nhất là sử dụng Chỉ số Giá tiêu dùng (Consumer Price Index - CPI). CPI đo lường sự thay đổi trong giá cả của một rổ các mặt hàng và dịch vụ tiêu dùng quan trọng, phản ánh mức độ tác động của lạm phát đến người tiêu dùng.
CPI là một công cụ quan trọng để theo dõi và đánh giá mức độ lạm phát trong một nền kinh tế. Nó cung cấp thông tin quan trọng cho chính phủ, ngân hàng trung ương và các nhà quản lý kinh tế để đưa ra chính sách và quyết định liên quan đến lạm phát và ổn định giá cả.
3. Nguyên nhân gây ra lạm phát?
Một số nguyên nhân cơ bản gây lạm phát như:
Tăng cung tiền: Khi ngân hàng trung ương tăng cường việc in tiền, hoặc tăng cung cấp tiền tệ thông qua các biện pháp khác như giảm lãi suất, điều này có thể dẫn đến tăng cung tiền tệ và làm gia tăng áp lực lạm phát.
Ví dụ: Trong những năm 2000, Zimbabwe đã trải qua một cuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng và lạm phát vượt trội, với mức lạm phát hàng tháng lên tới hàng triệu phần trăm. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm phát kinh khủng ở Zimbabwe là việc chính phủ tạo ra cung tiền quá lớn mà không có sự hỗ trợ từ sản xuất và kinh doanh thực tế. Chính phủ của Zimbabwe đã in tiền một cách liên tục để tài trợ cho các khoản chi tiêu không kiểm soát, bao gồm cả việc thanh toán lương cho quân đội và các chiến dịch chính trị.
Tăng giá nguyên vật liệu: Nếu giá nguyên vật liệu như dầu, kim loại hay nông sản tăng cao, thì chi phí sản xuất sẽ tăng, từ đó doanh nghiệp có thể chuyển gánh nặng này cho người tiêu dùng thông qua việc tăng giá sản phẩm.
Ví dụ: Năm 2022, ảnh hưởng từ cuộc chiến tranh Nga- Ukraine dẫn đến nguồn cung xăng dầu khan hiếm do lệnh cấm dầu Nga của EU, Mỹ, … khiến giá xăng tăng mạnh. Điều này sẽ ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác như vận tải và sản xuất, gây tác động lên giá cả và góp phần vào lạm phát.
Do cung cầu thay đổi: Nếu cầu tăng mạnh hơn cung, điều này có thể tạo ra áp lực tăng giá. Nhu cầu cao hơn có thể là do tăng thu nhập của người tiêu dùng hoặc sự tăng trưởng kinh tế. Trong khi đó, cung không đáp ứng được nhu cầu tăng cao có thể do hạn chế nguồn cung hoặc tăng giá thành sản xuất.
Ví dụ: Trong thời gian dịch Covid-19, các hạn chế xã hội và biện pháp phong tỏa làm cho các chuỗi cung ứng bị đình trệ, thiếu nguồn cung cùng với tâm lý tích trữ của người tiêu dùng dẫn tới cầu tăng cao, giá cả có xu hướng tăng lên và góp phần vào lạm phát.
4. Ảnh hưởng của lạm phát lên nền kinh tế
Khi nhắc đến lạm phát, chúng ta thường hay nghĩ đến những ảnh hưởng tiêu cực nhưng trong một số trường hợp cụ thể, lạm phát cũng có ảnh hưởng tích cực lên nền kinh tế:
- Kích thích tiêu thụ: Trong một số trường hợp, lạm phát có thể thúc đẩy tiêu thụ khi người dân có xu hướng tiêu dùng trước khi giá cả tăng lên. Điều này có thể tăng doanh số bán hàng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ngắn hạn.
- Khuyến khích đầu tư: Lạm phát có thể tạo ra một môi trường đầu tư khá tích cực. Nhà đầu tư có thể muốn đầu tư vào tài sản có giá trị đảm bảo khỏi lạm phát và tìm kiếm lợi nhuận cao hơn. Điều này thúc đảy sự đầu tư và phát triển kinh tế.
Tuy nhiên các tác động tích cực này chỉ áp dụng cho một số trường hợp đặc biệt và không thể coi là lợi ích chung của lạm phát trong dài hạn. Và lạm phát có những tác động tiêu cực lên nền kinh tế có thể kể đến như sau:
- Giảm giá trị tiền tệ: Lạm phát làm giảm giá trị của đơn vị tiền tệ, gây mất giá trị tiền mặt và tiền gửi ngân hàng.
- Tăng giá cả: Lạm phát làm gia tăng giá cả và suy giảm sức mua của người dân.
- Mất công bằng: Lạm phát ảnh hưởng mạnh đến người nghèo hơn người giàu. Người giàu thường có thể đầu tư vào tài sản có giá trị đảm bảo để bảo vệ khỏi lạm phát trong khi người nghèo và những người có thu nhập không ổn định khó có thể đối phó với tăng giá cả.
- Tác động quốc tế: lạm phát có thể lan sang quốc gia khác thông qua việc tăng giá cả của hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu. Điều này có thể làm giảm sức cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Có thể nói, lạm phát là một yếu tố vĩ mô quan trọng và để quản lý tài chính cá nhân thật tốt thì mỗi người không thể không quan tâm đến lạm phát. Mặc dù. lạm phát cũng có những tác động tích cực đến nền kinh tế nhưng về dài hạn lạm phát vẫn mang những hậu quả khó lường. Chính vì vậy, lạm phát cần phải được kiểm soát chặt chẽ bởi các chính sách tiền tệ và giúp GDP tăng.
Hi vọng thông qua bài viết này, nhà đầu tư đã có thể hiểu thêm về khái niệm lạm phát cũng như các tác động của yếu tố này đến với kinh tế thị trường, qua đó giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định an toàn và sáng suốt.
Ngoài ra, nếu bạn là một nhà đầu tư mới cần tìm hiểu về cách đầu tư chứng khoán, hãy truy cập ngay website “MASTER ACADEMY - HỌC CÙNG MAS, TRỞ THÀNH MASTER” để tham gia các khóa học từ cơ bản đến nâng cao nhằm nâng cao kiến thức đầu tư và kinh nghiệm thực tế từ các chuyên gia của CTCK Mirae Asset.”
Để mở tài khoản chứng khoán, truy cập: MỞ TÀI KHOẢN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TẠI MIRAE ASSET ONLINE
Chúc bạn thành công!